تغذیه مناسب در دوران کرونا چیست ؟

تغذیه مناسب برای کرونا

تغذیه مناسب برای مقابله با بیماری کووید ۱۹ و جلوگیری از این بیماری و گسترش آن بسیار تاکید شده است . بیماری کرونا دارای طیف خفیف تا شدید است که میتواند نشانه هایی مانند سرماخوردگی ، تب ، سرفه ، تنگی نفص و سایر مشکلات تنفسی را به همراه داشته باشد ، کلیه گروه های سنی میتوانند تحت تاثیر این ویروس قرار گیرند اما سالمندان ، مبتلایان به بیماری های قلبی-عروقی ، پرفشاری خون ، دیابت ، آسم و مشکلات تنفسی و کبدی ، مبتلایان به نقص سیستم ایمنی بیشتر در معرض خطر ابتلا به ویروس کرونا هستند . بنابراین مراقبت از آنها و پیشگیری از ابتلا در این افراد کاملا ضروری است . با توجه به عواض ناشی از ابتلا به ویروس کرونا توصیه های تغذیه ای را باید رعایت کرد .

اهمیت تغدیه مناسب

این نکته را باید به خاطر داشت چه در شرایط عادی و چه در شرایط اضطرار لازم است تعادل و تنوع در مصرف کلیه مواد غذایی رعایت شود . دریافت کلیه ویتامین های مورد نیاز بدن برای افزایش سطح ایمنی و مقابله با بیماری و بهبودی از طریق منابع غذایی آن تامین شود و منابع غذایی حاوی ویتامین ها و املاح هیچگونه ارجحیتی بر یکدیگر ندارند . از توصیه به مصرف کلیه مکمل ها در این شرایط خودداری شود . زیرا مصرف دوزهای بالای ویتامین و مواد معدنی اثربخشی ثابت شده ای در پیشگیری از بیماری های عفونی ندارد . به هیمن دلیل است که به تغذیه مناسب با روشهای تایید شده ، تاکید بسیاری شده است .

الف – توصیه مناسب تغدیه مناسب در بیماری های تنفسی

در شرایطی که دچار بیماری های تنفسی شده باشد بهترین روش تغذیه مناسب برای حفظ قوای جسمانی و بهبودی وضعیت درمان است . در چنین شرایطی مصرف این موارد کمک بسیار مناسبی است .

۱- مصرف کربوهیدرات ها :

مصرف روزانه کربوهیدرات ها ، به منظور تامین بخش عمده انرژی و برخی از مواد مغذی ضروری است . این کربوهیدرات ها به دوشکل ساده و پیچیده دسته بندی میشوند که مصرف انواع پیچیده آن مثل برنج ، انواع نان سبوس دار مانن جو و سنگک و ماکارونی ترجیحا سبوس دار ، رشته و غلات صبحانه ، سبزی ها و میوه های توصیه میشود .

۲- مصرف پروتئین :

به منظور سالم و قدرتمند نگه داشتن عضلات تنفسی ، بیماران باید منابع غنی از پروتئین را حداقل دو واحد در روز براساس گروه های غذایی و رهنمودهای غذایی ایران دریافت کنند . بهترین منابع پروتئین ها شامل انواع گوشت های قرمز، ماهی و طیور ، انواع حبوبات مثل لوبیا ، ماش ، عدس ، نخود ، باقلا ، تخم مرغ ، انواع لبنیات مثل پنیر ، شیر ، ماست ، کشک و دوغ و انواع آجیل های بدون نمک میباشند .

۳- اسیدهای چرب :

به منظور تامین بخشیاز انرژی مورد نیاز روزانه و تامین برخی از اسیدهای چرب ضروری و ویتامین های محلول در چربی باید روزانه از روغن ها و چربیهای خوراکی استفاده شود . روغن گیاهی یا روغن نباتی شامل آفتابگردان ، سویا ، پنبه دانه ، زیتون ، روغن گردو ، کنجد ، کلزا و … است . روغن هایی مانند زیتون ، کلزا ، کنجد و روغن آفتابگردان و .. برای سرخ کردن مناسب نیستند و برای پخت و پز مناسب ترند . در ضمن این روغن ها به دلیل خواص آنتی اکسیدان های طبیعی مانند ترکیبات پلی فنلی و ویتامین E ، بتاکاروتن دارای ارزش تغذیه ای فراوانی بوده و باید در برنامه غذایی گنجانده شوند . 

حتما بخوانید : سی تی اسکن ریه روشی برای تشخیص کرونا

توجه داشته باشید : مصرف روغن ها و چربی های حیوانی شامل ، کره ، روغن ماهی پیه ، دنبه و … باید محدود شود .

۴- مصرف آب :

مصرف مقدار مناسب آب باعث میشود ترشحات درون مجاری هوایی رقیق تر شده و راحت تر حرکت کنند و تخلیه شوند . مصرف ۶ الی ۸ لیوان آب و یا سایر مایعات بصورت روزانه توصیه میشود .

۵- مصرف غذاهای کم حجم :

مصرف ۴ الی ۶ وعده غذایی کوچک و با حجم کم در طول روز به جای مصرف ۲ تا ۳ وعده غذایی حجیم توصیه میشود تا دیافراگم حرکت آزادنه به سمت بالا و پایین داشته باشد . در صورتی که مصرف برخی مواد غذایی خام منجر به نفخ شدید و اختلال در تنفس گردید مصرف آنها را کاهش دهند .

۶- مصرف به اندازه سدیم :

غذاهایی که حاوی مقادیر زیادی چربی و نمک است موجب تحریک سیستم ایمنی بدن میشود و میتواند به ایجاد تورم و التهاب قسمتهای مختلف بدن و از جمله مجرای تنفسی و مسیرهای هوایی منجر شود . بنابراین مصرف غذاهای حاوی مقادیر سدیم در مواد غذایی مانند سوسیس و کالباس باید محدود شود .

ب – توصیه های تغذیه ای در بیماری های تب دار

عفونت ها منجر به افزایش متابولیسم بدن ، تجمع مواد سمی در بدن ، اختلال در تعالدل آب بدن ، اختلال گوارشی ، انهدام پروتئین های نسوج که حاصل آن دفع ازت از بدن است ، میگردد . بنابراین در مراقبت تغدیه ای بیمارری عفونی اولویت با تامین انرژی ، پروتدئین ، ویتامین ها و املاح است . پس برای حفظ ایمنی بدن و تغدیه مناسب در این شرایط نکات زیر را رعایت کنید .

۱- توجه به وضعیت بدن :

با بالارفتن یک درجه سانتی گراد حرارت بدن ۱۳ درصد متابلیسم بدن افزایش می یابد . بنابراین مصرف آب و مایعات و غذا در حجم کم و دفعات بیشتر توصیه میشود

۲- پتاسیم :

در مرحله حاد بیماری و هنگام تب ممکن است سدیم و پتاسیم به مقدار زیادی و به صورت عرق از بدن دفع شود و مصرف سوپ حاوی نمک برای جبران سدیم و داشتن تغدیه مناسب در این شرایط لازم است . رژیم غذایی حاوی میوه هایی مثل موز ، زرآلو ، آلو ، طالبی ، کیوی ، پرتقال و سبزی ها مثل اسفناج ، جعفری ، لوبیا ، سبوس گمدوم ، هویج ، کدو حلوایی ، گوجه فرنگی ، سیب زمینی ، شیر و ماست برای تامین پتاسیم توصیه میشود .

۳- پروتئین :

در یک فرد بیمار میزان نیاز به پروتئین افزایش می یابد . بنابراین تامین پروتئین روزانه به ویژه از منابع حیوانی مانند انواع گوشت های قرمز ، مرغ ، ماهی و طیور ، انواع لبنیات پاستوریزه مثل پنیر ، شیر ، ماست ، کشک و دوغ و تخم مرغ توصیه میشود .

۴- مایعات :

نوشیدن آب آشامیدنی سالم و سایر مایعات مانند شیر و دوغ به عنوان بهترین نوشیدنی توصیه میشود تا بخشی ازانرژی ، پروتئین ، بعضی ویتامین ها و مواد معدنی لازم را تامین کند . نوشیدن مایعات به اندازه کافی و فراوان کمک به دفع سموم و حفظ ایمنی مناسب بدن میکند

۵- ویتامین A :

کمبود این ویتامین منجر به تضعیف سیستم ایمنی بدن میشود . ویتامین A به جذب ، هضم و دخیره آهن در بدن کمک میکند و کمبود آن منجر به کم خونی ناشی از فقر ویتامین A میشود که باید از طریق منابع غذایی حاوی آن تامین شود . منابع غذایی آن به دو شکل منابع غذایی حیوانی و گیاهی است و منابع حیوانی از قابلیت جذب بهتری نسبت به منابع گیاهی برخوردار هستند .

منابع حیوانی به فرم فعال ویتامین A عمدتا در جگر ، قلوه ، زرده تخم مرغ ، شیر و لبنیات پر چرب و کره وجود دارد . منابع گیاهی به فرم کارتنوئیدها و به ویژه بتاکاروتن است . بتاکاروتن هم یک آنتی اکسیدانقوی است که به تقویت سیستم ایمنی بدن و پیشگیری از ابتلا به انواع بیماری های غیر واگیر کمک میکند و عمدتا در میوه های رنگی و سبزی های زرد و سبز نظیر اسفناج ، کاهو ، کدو حلوایی ، زرد آلو ، طالبی ، موز ، انگور ، خربزه ، خرمالو و انواع مرکبات است .

۶- ویتامین E :

علاوه بر داشتن فعالیت آنتی اکسیدانی ، به عملکرد سیستم ایمنی بدن نیز کمک میکند . این ویتامین در روغن برخی از گیاهان یافت میشود . روغن جوانه گندم ، روغن فندق ، روغن کانولا ، روغن گلرنگ ، روغن بادام ، روغن هسته انگور و روغن آفتابگردان از اصلی ترین منابع این ویتامین به شمار می آید. انواع آجیل مثل فندق ، بادام و گردو ، اسفناج ، کلم پیچ ، سویا و سیب زمینی نیز دارای مقادیری از این ویتامین هستند .

۷- ویتامین D :

دریافت مناسب از منابع غذایی مثل ماهی های چرب ، لبنیات و زرده تخم مرغ و قرار گرفتن در مقابل نور آفتاب  به صورت روزانه ، در افزایش سطح ایمنی بدن کمک میکند .

۸- ویتامین C :

علاوه براینکه به عنوان یک آنتی اکسیدان است ، مصرف این ویتامین باعث جذب بهتر آهن در بدن میشود . نگهداری طولانی مدت در یخچال ، پختن ، گرمای هوا ، نور و دخانیات باعث از بین رفتن این ویتامین میشوند . منابع این ویتامین عبارتند از انواع فلفل ، سیزی های برگ سبز مانند اسفناج و سبزی خوردن ، توت فرنگی ، گریب فروت ، گوجه فرنگی ، انبه ، لیمو ، انواع کلم ، سیب زمینی ، هندوانه ، مرکبات ، کیوی و دیگر میوه ها و سبزی ها ، اما شواهدی مبنی بر مصرف مکمل آن در درمان بیماری کرونا وجود ندارد .

۹- ویتامین های گروه B :

در تب نیاز بدن به انرژی افزایش می یابد و برای متابولیسم و سوخت و ساز نیاز به ویتامین های گروه B افزایش می یابد که باید از منابع غذایی از جمله مصرف کافی سبزی ها به ویژه برگ سبز و میوه ها ، شیر و لبنیات ، گوشت ، دل و جگر ، زرده تخم مرغ ، غلات سبوس دار ، حبوبات و مغزها تامین شود .

۱۰ – ویتامین B12 :

کمبد این ویتامین باعث پیشرفت سریع عفونت های ویروسی میشود . توصیه به تامین این ویتامین از طریق منابع غذایی آن مانند پروتئین های حیوانی از جمله گوشت قرمز ، ماهی و ماکیان ، تخم مرغ و لبنیات می باشد .

حتما بخوانید : نحوه صحیح استفاده از ماسک چیست ؟

۱۱- آهن :

کمبود آهن باعث آسیب و تضعیف سیستم ایمنی بدن میشود . آهن در منابع گیاهی و منابع حیوانی یافت میشود . منابع حیوانی مانند گشوت قرمز ، مرغ و ماهی جاوی آهن هم است و منابع گیاهی مثل انواع سبزی ها ، حبوبات ، میوه های تازه و خشک شده و غلات کامل آهن غیر هم دارند . اگرچه تخم مرغ از منابع حیانی آهن میباشد . اما آهن آن غیر هم است . اگر منابع غذایی به همراه غذاهای حاوی ویتامین C مصرف شوند ، جذب آهن افزایش می یابد .

۱۲ – روی (Zn) :

از نشانه های کمبود روی اختلالات ایمنی است و غذاهای غنی از روس شامل گوشت قرمز ، مرغ ، ماهی ، غلات کامل ، حبوبات و تخم مرغ است .

۱۳ – سیر و زنجبیل :

سیر ف زنجبیل و سایر مواد غذایی توصیه شده اگرچه به دلیل ترکیبات خاصصی که دارند میتوانند در مقابله با عفونتهای باکتریایی و ویروسی مفید است .

بزرگنمایی اثرات مفید سیر ، زنجبیل و سایر مواد غذایی و مصرف بی رویه آنها میتواند پیامدهای نامطلوبی بر متابولیسم بدن و تذاخل در جذب و تاثیر داروها و مکمل های تجویز شده داشته باشد .

ایمنی غذا و تغذیه مناسب برای مقابله با کرونا

ویروس کرونا در شرایط انجماد بسیار پایدار هستند و در دمای منفی ۲۰ درجه سانتی گراد تا دو سال میتواند زنده بماند . ویروس کرونا ، ویروس سارس و مرس براساس میزان دما ، رطوبت و نور ماندگاری متفاوتی دارند به عنوان مثال در دمای یخچال یا همان ۴ درجه سانتی گراد ویروس کرونا مرس میتواند تا ۷۲ ساعت زنده بماند . با توجه به اینکه ویروس کرونا در دمای پایین و فریز شده پایدار هستند ، بهداشت و ایمنی مواد غذایی به منظور تغذیه مناسب میتواند از انتقال آن از طریق غذا پیشگیری کند 

رعایت این نکات برای داشتن تغیه مناسب لازم است :

• ویروس کرونا به دمای معمولی پخت یا همان ۷۰ درجه سانتی گراد حساس هستند . بنابراین به عنوان یک اصل کلی  باید از مصرف محصولات حیوانی مثل شیر ، تخم مرغ ، گوشت قرمز ، مرغ و ماهی بصورت خام و کامل پخته نشده اجتناب کرد . در صورتی که محصولات گوشتی کامل پخته باشد و با دست های تمیز آماده شود ، ایمن است
• به هنگام استفاده و آماده سازی مواد خام حیوانی مثل شیر خام و گوشت یا سایر فرآورده های حیوانی برای جلوگیری از آلودی سایر موادغذایی ضروری است دست های خود را کاملا بشویید .
• از تخته و چاقو جداگانه برایخرد کردن گوشت خام و مواد غذایی پخته استفاده شود
• از بازارهای حیوانات زنده بازدید نکنید و از تماس مستقیم با حیوانات خودداری کنید .
• از ذبح ، فروش ، تهیه یا مصرف گوشت حیوانات یا حیوانات اهلی مریض و مرده با علل ناشناخته پرهیز کنید .
• در هنگام مراقبت و غذا دادن به بیمار و کودکان خردسال قبل و بعد از غذا دادن به آنها حتما دست های خود و بیمار را ضدعفونی کنید
• از ظروف ، قاشق و چنگال شخصی استفاده کنید
• امکان انتقال کرونا از طریق بسته های غذایی وجود دارد . توصیه میگردد قبل از مصرف بسته ها نیز شسته شود .
• خرید مواد غذایی فله ای و یا باز ممنوع شود
• از دست به دست کردن مواد غذایی و ساندویج های خانگی و یا تهیه شده در مدرسه توسط دانش آموزان و یا فروشنده جدا خودداری شود
• از توزیع هرگونه فرآورده های کنسروی یا فرآوری شده مثل سوسیس ، کالباس و غیره در مدارس خودداری شود
• به دانش آموزان نوصیه میشود از مایعات بیشتر استافده شود . ترجیحا آب های معدنی که قبل از مصرف بطری آن شسته شده است ، استفاده کنند .

منبع : وزارت بهداشت و آموزش پزشگی