الزامات بهداشتی در صنایع خوراکی
الزامات بهداشتی در صنایع خوراکی و آشامیدنی بعلت ارتباط مستقیم با مصرف کنندگان و گستردگی دامنه فعالیت و بازار درخواست آنان بسیار مهم است ، رعایت نکات و پروتکل های مراقبتی و بهداشتی باعث شده تا وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی دستورالعمل و راهنمایی به منظور پیشگیری و کنترل کرونا ویروس در اختیار این صنایع قرار دهد .
صنایع کوچک تولید مواد غذایی و آشامیدنی از مهمترین صنایع وابسته به محصولات کشاورزی بوده و از جمله مهمترین گروه های صنعتی کشور است که به دلیل اهمیت آنها جهت رفع نیاز روزمره و مایحتاج مردم ، لازم و ضروری است تا با تمام توان به فعالیت خود ادامه دهند .
در این دستورالعمل آمده با توجه به گسترش جهانی کرونا ، این عامل میتواند منجر به بیماری شاغلین شده و بقای این صنعت به خطر افتد . با اجرای اتوصیه های این راهنما میتوان بار ناشی از این بیماری را به حداقل رساند و با حداقل آسیب به کار و فعالیت ادامه داد . به خاطر داشته باشید این راهنما جهت پیشگیری و کنترل است و سایر قوانین ، آیین نامه ها ، مقررات ، دستورالعمل های مرتبط با بهدشات محیط و بهداشت حرفه ای به قوت خود باقی است .
ویروس کرونا چگونه منتقل میشود ؟
هر چند راه های انتقال این ویروس به طور دقیق مشخص نشده است ولی به عنوان یک اصل کلی ویروس های تنفسی به طور عمده از طریق ریز قطرات ، سرفه یا عطسه و یا لمس اشیا آلوده منتقل میشود . براساس دانسته های کنونی این بیماری از یک طف ملایم تا شدید با علایمی همچون تب ، سرفه ، تنگی نفس میتواند بروز نماید و در موارد شدید تر ممکن است منجر به ذات الریه ، نارسایی کلیه و مرگ گردد . در صد مرگ ناشی از این بیماری هنوز مشخص نشده است و از آنجایی که راه درمان قطعی این بیماری و واکسن مورد تایید آن به بازار عرضه نشده است ، رعایت اصول و نکات مراقبتی و پیشگیری از این بیماری تنها راه مقابله با آن است.
فاصله گذاری یکی از مهم ترین الزامات بهداشتی در صنایع خوراکی
یکی از راه های کاهش مواجهه و قطع زنجیره انتقال این بیماری بعنوان الزامات بهداشتی در صنایع خوراکی ، رعایت فاصله گذاری اجتماعی است . از آنجایی بسیاری از شاغلین صنایع و واحدهای تولیدی و خدماتی در معرض بیماری کرونا هستند و محل های کسب و کار یکی از اماکن تجمع محسوب شدهکه میتواند سبب انتقال بیماری گردد و از طرفی حفظ سلامت نیروس کار از اهمیت بالایی برخوردار است ، لازم و ضروری است مقررات ویژه ای از طریق فاصله گذاری اجتماعی علاوه بررعایت اصول بهداشتی برای کاهش مواجههات متناسب با سطح اضطرار و درجه اهمیتفعالیت اقتصادی و صنایع در نظر گرفته شده است
در این راستا رعایت نکات زیر الزامی است :
- کاهش مواجهه چهره به چهره کارکنان و مشتریان و استفاده حداکثری از تلفن ، شبکه های اجتماعی و ویدئو کنفرانس برای برگزاری جلسات حتی برای کارکنانی که در داخل یک ساختمان کار میکنند
- در صورتی که مواجهه چهره به چهره ناگزیر باشد کمترین زمان ممکن و فاصله حداقل یک متر رعایت گردد
- اجتناب از تجمع در اتاق کار ، آبدارخانه ، اتاق کپی ، نگهبانی و هر جایی که کارکنان میتوانند تجمع نمایند
- اطلاع رسانی روشهای انجام غیر حضوری درخواست ها به مشتریان و تشویق مراجعین به عدم حضور فیزیکی و انجام درخواست ها به صورت اینترنتی و تلفنی
- افزایش فاصله بین شاغلین و مشتریان به طور مثال استفاده از پارتیشن پیش بینی گردد
- در صورت امکان برنامه ریزی و تمهیدات لازم به منظور حضور کمتر شاغلین در کارگاه نظیر ، کاهش ساعت کاری صورت گیرد
- آماده سازی و تغییر شرایط و محیط کار به صورتی که انجام کار فاصله ایمن ، حداقل یک متر بین افراد در هنگام کار وجود داشته باشد
- در صورت امکان برنامه ریزی به منظور تقسیم کار در شیفت ها و ساعت های قابل تغییر انجام شود به طور مثال تقسیم شاغلین در تعداد شیفت های کاری بیشتر به طوری که در هر شیفت حداقل شاغلین حضور داشته باشند
- حتی الامکان از حداقل نیروی کار استفاده کنید و نیروهای غیرضروری مرخصی داده شود
- خط مشی و ساعات کاری انعطاف پذیر ایجاد شود
- از رفت و آمد به دیگر اتاق های اداری یا واحدهای تولید کاسته شود
- در سرویس های ایاب و ذهاب حداقل فاصله یک متری نشستن رعایت شود
- زمان های استراحت به گونه ای برنامه ریزی شود که از تجمع افراد جلوگیری شود
- تغییر چیدمان محیط کار یا جداسازی کارکنان تا حد امکان بوسیله موانع فیزیکی
اقدامات کنترلی سلامت محیط و کار
به منظور رعایت الزامات بهداشتی در صنایع خوراکی و آشنامیدنی و انجام دستورالعمل ها و پروتکل های بهداشتی رعایت نکات زیر مورد تاکید است :
۱- اقدامات کلی
- در صورت امکان سطوح مشترک از جمله حسگر اثر انگشت ورود و خروج حذف شود و تمهیدات دیگر از جمله تشخیص چهره جایگزین شود . در غیر اینصورت تسهیلات لازم به منظور ضدعفونی دست ها در معرض دید و در نزدیک ترن نقطه ممکن فراهم شود
- برنامه و استراتژی کارفرما جهت برخورد با ویروس کرونا باید مکتوب و مشخص و البته انعطاف پذیر باشد تا بدین وسیله نقاط ضعف آن برطرف شود . این برنامه باید با کارکنان به اشتراک گذاشته شود.
- در صورتی که برنامه ریزی انجام شده مفید بوده است آن را با دیگر صنایع و محیط های کاری مجاور یا مشابه به اشتراک بگذارید
- هرگونه بازدید کنندگانخارجی ، مشتریان ، کارآموزان تا پایان شروع کرونا متوقف گردد
- رعایت مقررات بهداشت فردی برای کلیه کارکنان بویژه کارکنان مرتبط با سالن های تولید ، بسته بندی و انبارش مواد اولیه و محصول باید به طور جدی و سختگیرانه الزام شده و مورد پایش قرار گیرد
- اجرای سختگیرانه مقررات نظافت و گندزدایی سطوح در کلیه اماکن و فشاهای مرتبط با تولید و انبارش با هدف کاهش احتمال مخاطرات مرتبط با بیماری الزامی بوده و باید در فواصل مناسب مورد پایش قرار گیرد
- واحد تولیدی و شرکت های پخش باید مواد شوینده و ضدعفونی کننده و لوازم حفاظت فردی از قبیل ماسک ، دستکش را به تعداد کافی تامین نماید
- در صورت بکارگیری کارکنان فصلی و یا روزمرد درسافت کارت بهداشت معتبر قبل از شروع به کار مورد تاکید مجدد قرار میگیرد
- به منظور جلوگیری از انزوای روحی افراد مشکوک یا مبتلا ، سیاست های لازم را پیش بینی و جو ترس را از بین برده و اقدامات عملی پیشگیرانه را مدنظر قرار دهید
 |
حتما بخوانید : تغذیه مناسب در دوران کرونا چیست ؟ |
کارکنان و دست اندرکاران حمل و نقل باید مجهز به ماسک و دستکش بوده و تحت معاینات لازم قبل از ورود به محل کار قرار گیرند
- در توزیع محصولات در سطح عرضه ضمن تاکید به رعایت پوشش بهداشتی توسط پرسنل بخش گندزدایی خودروهای بخش محصولات ، به منظور پیشگیری از تماس مستقیم افراد ، از سبدهای قابل شستشو و یا کارتن به عنوان بسته بندی ثانویه محصولات استفاده شده و از قرار دادن بسته و یا سبد در کف خیابان و معابر خودداری شود
- وضعیت تهویه در سرویس ها مناسب باشد ، به طوریکه شیشه ها و دریچه های موجود در اینگونه وسایط نقلیه ، برای ایجاد جریان هوا باز یا نیمه باز باشد
- تامین لوازم حفاظت فردی مورد نیاز شاغلین از جمله ماسک ، دستکش یکبارمصرف ، پیش بند و نظارت بر نحوه استفاده صحیح آنها
- مواد اولیه خام نظیر فرآورده های خام دامی و دریایی از واحدهای صنعتی و کشتارگاه های دارای مجوزهای لازم از مراجع ذیصلاح تهیه شده و کنترل و نظارت کافی در زمان خرید و در طی حمل و نقل تا درب کارخانه تحت نظارت مسئول فنی انجام شود
- مواد اولیه خام کشاورزی حتی الامکان از واحدهای صنعتی و یا کارگاهی دارای مجوزهای قانونی و یا از مراکز عرضه معتبر از سوی وزارت جهاد کشاورزی که تحت پایش و کنترلهای لازم میباشد تامین شود و تحت نظارت و کنترل های دقیق مسئول فنی حمل و نگهداری شوند
- تمام نیروهای خدماتی درخصوص جمع آوری و دفع پسماند رعایت تمامی ملاحظات بهداشتی در آخر هر شیفت در دستور کار قرار دهند
- حفاظت از مواد اولیه تولید مواد غذایی و مواد تولیدی از آلودگی توسط آفات به عنوان ناقل فیزیکی ویروس کرونا در زمان انبارداری ، جابجایی و حمل و نقل مواد غذایی
- شناسایی نقاطی که احتمال آلودگی آنها بالاست و انجام اقدامات لازم به منظور به حداقل رساندن این احتمال
- سرویس های حمل و نقل پس از هربار استفاده گندزدایی شود
تامین جعبه یا کیت کمک های اولیه شامل :
- محلول های ضدعفونی کننده
- دستمال مرطوب و کاغذی
- دستکش یکبار مصرف
- چسب زخم
- حوله جاذب بزرگ
- کیسه جمع آوری زباله های مخاطره زای بیولوژیکی
۲- بهداشت و حفاظت فردی
- استفاده از تجهیزات حفاظت فردی مانند دستکش ، نقاب یا عینک های حفاظتی و انواع ماسک های تنفسی با توجه به نوع فعالیت الزامی است . کارگران بخش تولید الزاما از ماسک و دستکش استفاده نمایند
- استفاده از ماسک ، محافظ چشم یا عینک ، دستکش ، لباس مخصوص و غیره / وسایل حفاظت فردی مورد استفاده باید با توجه به نوع فعالیت الزامی بوده و صرفا به صورت شخصی استفاده شود . حتی کلاه های ایمنی مورد استفاده باید به صورت شخصی استفاده شوند
- استفاده از ماسک ساده و کلاه و توری سر روشن و دستکش مناسب برای افرادی که با مواد غذایی روباز در تماس هستند الزامی است
- کوتاه کردن ناخن ها به طور مرتب
- استافده از لاک ناخن ، عطر و ادکلن توسط کلیه کارکنان محوطه های تولید ، بسته بندی ممنوع میباشد
- خروج کارکنان محوطه های تولید ، بسته بندی با لباس ها و کفش کار به سایر بخش ها حتی غذاخوری ممنوع میباشد
شستشو و تمیز کردن دست ها با آب و صابون قبل از ورود به سالن های تولید و بسته بندی
- از انداختن آب دهان روی زمین و سطوح به شدت اجتناب نمایید
- استفاده از جواهرات و اشیاء زینتی مانند حلقه ، دستبند ، مچبند ، انگشتر ، النگو و ساعت برای کارگران مرتبط با مواد غذایی کارگاها و خطوط مختلف تولید و بسته بندی ممنوع میباشد
- خاراندن و یا لمس پوست بدن ، پا و سر در حین کار با مواد غذایی ممنوع میباشد
- بعد از اتمام کار بلافاصله دست ها را با آب و صابون بشویید یا با ماده ضدعفونی کننده پایه الکلی تمیز کنید از تماس دست قبل از شستشو و گندزدایی با صورت خودداری نمایید
- عدم استفاده از دستمال مشترک برای تمیز کردن میز و صندلی و سایر وسایل
- شستشو و ضدعفونی دست ها قبل و بعد از تعویض لباس
- عدم استفاده از دستمال مشترک برای تمیز کردن میز و صندلی و سایر وسایل
- شستشو و ضدعفونی دستها قبل و بعد از تعویض لباس
- عدم استفاه از دستمال مشترک برای تمیز کردن میز و صندلی و سایر وسایل
- استفاده از مهر و سجاده شخصی در نمازخانه
۳- بهداشت سالن غذاخوری
- در صورت وجود بوفه و یا هرگونه محل عرضه مواد غذایی رعایت نکات زیر لازم و ضروری است :
- محل غذاخوری باید دارای تهویه مناسب و مجهز به وسایل گرمایشی و سرمایشی ، متناسب با فصل باشد
- محل غذاخوری باید دارای روشنایی کافی باشد و منابع روشنایی پاکیزه و تمیز نگهداری شوند
- در صورت امکان در مسیر ورود کارکنان به محل غذاخوری ، دستشویی مجهز به آب گرم و سرد و صابون فراهم گردد
- تامین تعداد کافی روشویی با شیر آب پدالی یا چشمی در توالت ها ، ورودی کارخانه و محل های فراوری متناسب با تعداد کارکنان
- یخچالو قریزهای مورد استفاده به طور مستمر گندزدایی شود
- سرو نمک ، فلفل ، سماق ، آب آشامیدنی و غیره در بسته بندی های یکبار مصرف انجام گیرد
مواد غذایی سلف سرویس قبل از سرو باید دارای پوشش بهداشتی باشند
- استفاده از ظروف یکبار مصرف مناسب ضروری است
- عرضه مواد غذایی روباز و فله ای بدون پوشش ممنوع میباشد
- استفاده از پوشش یکبارمصرف جهت میز غذاخوری در سلف سرویس و رستوران الزامی میباشد
- در توزیع و سرو غذا رعایت حداقل فاصله یک متری الزامی است
- آشپزخانه ها و محل های سرو غذا موظفند پس از سرویس دهی کلیه ظروف طبخ و آماده سازی مواد غذایی ، ظروف پذیرایی ، لیوان ، چنگال ،کارد ، بشقاب و پارچ آب و نظایر آن را با آب گرمشسته ، سپس گندزدایی و آب کشی نمایند و برای سرویس دهی به افراد جدید از سرویس های جایگزین استفاده کنند
- عدم استعمال دخانیات به دلیل تاثیر آن بر تضعیف سیستم ایمنی بدن
- تمام افراد مقیم در محل باید وسایل غذاخوری شخصی داشته و پس از هربار استفاده گندزدایی شود
- قبل از مصرف غذا ، سطوح خارجی آن را گندزدایی و سپس تا قبل از مصرف مجددا گرم کنید
- پایش روزانه غلظت کلر باقیمانده
۴- بهداشت ابزار و تجهیرات
- تجهیزات و ظروفی که در تماس مستقیم با مواد غذایی هستند بجز ظروف بسته بندی یکبارمصرف باید برای جلوگیری از آلودگی مواد غذایی به حد کافی تمیز ، گندزدایی و نگهداری شوند
- سطوح میزهای خدمت به ارباب رجوع و مکانهای عمومی مورد استفاده افراد را گندزدایی کنید
- دستگیره درها ، میز و صندلی ، شیرآلات ، نرده پله ها ، پریز و کلیدهای برق را به طور مستمر گندزدایی کنید
- وسایل شخصی محل کار مانند سطوح کیس ها و موس های رایانه و کارتابل های اداری ، تلفن ثابت و تلفن همراه را به طور مستمر ضدعفونی کنید
- تلفن ثابت و همراه ، سطوح میزها ، دیواره ها و دسته های صندلی ها را به طور مستمر گندزدایی کنید
- درهای اتاق های کار را نیمه باز نگه دارید تا از دستگیره های آنها برای باز کردن در استفاده نشود
- کلیه وسایل و ابزار مورد استفاده در حمل و نقل مواد اولیه و محصول نهایی بویژه تانکرها و وسایل نقلیه با مواد ضدعفونی کننده مناسب ، گندزدایی شده و سپس بارگیری صورت گیرد
- قسمت های داخلی و خارجی سرویس های ایاب و ذهاب پرسنل و کادر فنی داخل محوطه صنعت و خارج از آن به طور مرتب نظافت و گندزدایی شود
- سکوهای بارگیری و تخلیه ، پالت ها و لیفتراک ها قبل از جابجایی با مواد مناسب ضدعفونی شوند
- تجهیزات و ابزارهای دستی را با رعایت زمان ، پس از هر بار استفاده گندزدایی کنید
- چیدمان تجهیزات به گونه ای باشد که حفاظت مواد غذایی از آلودگی ، نگهداری و تمیز کردن آنها میسر باشد
- تمام مهرها ، کتب ادعیه و وسایل مشترک از جمله چادر ، سجاده و نظایر آن از نمازخانه ها به صورت موقت جمع آوری گردد و افراد از وسایل شخصی استفاده کنند
 |
حتما بخوانید : لوازم حفاظت فردی و سوالات پرتکرار و پاسخ به آنها |
۵- بهداشت ساختمان
- ساختمان های واحدهای تولید موادغذایی و آشامیدنی عبارتند از : آبدارخانه ، آشپزخانه ، غذاخوری ، نمازخانه ، خوابگاه ، مهمانسرا ، نگهبانی ، رختکن ، سرویس های بهداشتی و سالن های کارگاه از جمله سالن تولید ، بسته بندی ، انبار ، واحدهای اداری و دفتری که باید موارد زیر در این ساختمان ها رعایت گردد
- اتاق ها یا واحدهای فوق الذکر باید دارای روشنایی و تهویه ی مناسبی بوده و حداقل ۱۲ بار در ساعت تهویه گردند
- استفاده از هواکش و باز گذاشتن درها و پنجره های کلیه واحدهای فوق الذکر
- پذیرش هرگونه مهمانی تا پایان همه گیری ممنوع و مهمانسرا تعطیل گردد
- تامین دو قفسه قفل دار انفرادی برای تعویض ، نگهداری لباس شخصی و وسایل حفاظت فردی ، کارگران جهت کاهش خطر انتقال آلودگی که باید قبل و بعد از استفاده گندزدایی شوند
- تهویه مناسب محل های اقامت و آسانسورها ، نمازخانه ، نگهبانی و آبدارخانه ، آشپزخانه ، غذاخوری ، خوابگاه ، نگهبانی ، رختکن ، سرویس های بهداشتی و سالن های کارگاه از جمله سالن تولید ، بسته بندی ، انبار ، ساختمان های اداری و دفتری
- برای تمیز کردن سطوح از هوای فشرده و آب با فشار بالا استفاده نکنید و از پاشیدن مواد گندزدا روی سطوح و تجهیزات برقدار و مواد ناسازگار و با احتمال انفجار اجتناب شود
- دستشویی کارگاه ها باید دارای آب گرم و سرد ، صابون مایع ، سیستم دفع فاضلاب متصل به چاه جاذب و یا شبکه جمع آوری فاضلاب شهری باشد
سرویس های بهداشتی و سطوح تماس مشترک از جمله کلیدهای آسانسورها ، نرده ها ، دستگیره درهای ساختمان واحدهای فوق الذکر باید بطور مرتب شستشو و گندزدایی شود
- گندزدایی بخش های انتظار و قسمت های اداری بصورت مستمر
- تعبیه ظورف حاوی مواد ضدعفونی کننده دست ها با پایه نگهدارنده به تعداد مناسب در هر واحد ، راهروها ، آسانسورها و نظیر آن
- سطل آشغال دردار پایی را در محیط کار و در محل تردد افراد قرار دهید
- توالت باید با فاصله مناسب از ساختمان کارگاه و در محل مناسب از ساختمان کارگاه قرار داشته باشد
- توالت باید دارای شیر آب با شیلنگ برداشت آب ، تهویه مناسب و روشنایی کافی باشد و شستشو و ضدعفونی توالت باید بطور منظم انجام گیرد
- توالت باید مجهز به سطل زباله دردار ، پدالی ، زنگ نزن و قابل شستشو باشد
- هنگام کشیدن فلاش تانک توالت فرنگی درپوش آن گذاشته شود تا از پخش قطرات و آئروسل جلوگیری شود
- در سرویس های بهداشتی باید سیستم تهویه مطلوب ایجاد شود
- تامین صابون مایع و دستمال کاغذی در توالت ها و سرویس های بهداشتی
- کلیه اهرم ها و کلیدها و پانل های با استفاده مشترک را گندزدایی کنید.
فرم خوداظهاری
در صورتی که هر یک از افراد و کارکنان در صنایع خوراکی و آشامیدنی مبتلا و یا مشکوک به ابتلا به کرونا ویروس باشند ، لازم است بعد از بهبود و آمادگی بازگشت به محل کار لازم است فرمی را با عنوان فرم خوداظهاری فرد جهت بازگشت به محل کار خود را تکمیل و پر نمایند . این فرم شامل اطلاعات و تاییدیه هایی است که ثبت و تایید آن لازم و ضروری است .
فرم خود اظهاری فرد جهت حضور بازگشت به کار
شستشوی دست ها بعنوان یکی از الزامات بهداشتی در صنایع خوراکی و آشامیدنی
به منظور حفظ ایمنی و سلامت و رعایت پروتکل های مراقبتی و بهداشتی لازم است دست های خود را با آب گرم و صابون به مدت ۲۰ ثانیه و به روش زیر انجام دهید :
- دست ها را مرطوب کنید
- از صابون مایع استفاده کنید
- کف دست ها را خوب به هم بمالید
- انگشتان را بشوئید
- مچ ها را بشوئید
- بین انگشتان را بشوئید
- آبکشی کنید
- با دستمال کاغذی و یا حوله یکبارمصرف دستهای خود را خشک کنید
- شیر آب را با همان دستمال ببندید
- دستمال را در سطل زباله درب دار بیندازید
آموزش نحوه شست و شوی صحیح دست ها
نکات مهم در الزامات بهداشتی در صنایع خوراکی و آشامیدنی
- در مورد خطرات مواجهه ، علایم بیماری ، پروتکل های مناسب محل کار برای جلوگیری یا کاهش احتمال قرار گرفتن در معرض آنها به کلیه کارگران آموزش های لازم داده شود . این امر میتواند از طریق ویدئوهای آموزشی یا پوستر باشد .
- تابلوهای آموزشی نحوه پیشگیری از انتقال بیماری های تنفسی به تعداد کافی در محیط های کار و ورودی شهرک های صنعتی و در معرض دید پرسنل نصب گردد
- به کارکنانی که نیاز به استفاده از وسایل حفاظت فردی دارند آموزش داده شود . این آموزش شامل زمان استفاده از وسایل ، نوع وسایل ضروری ، نحوه استفاده درست ، پوشیدن و درآوردن وسایل ، نحوه صحیح دفع یا ضدعفونی کردن وسایل و رعایت فاصله میباشد
- پوستر یا برگه های اطلاع رسانی مرتبط با بیماری و ماندن در خانه در صورت وجود علایم در محیط کار و ورودی شهرک های صنعتی شود
توصیه های مرتبط با نحوه صحیح عطسه و سرفه و استافده از دستمال کاغذی یا آرنج به کارکنان گوشزد و آموزش داده شود
- با ایجاد گروه ها در فضای مجازی و. عضو نمودن کارگران در آنها میتوان توصیه ها و دستورالعمل های بهداشتی و ایمنی را به ایشان آموزش داد و حتی مسابقات آموزشی مجازی و … برگزار نموده و مشارکت پرسنل در این آموزشها را ارزیابی نمود
- استفاده از رسانه های شنیداری مانند بلندگوهای صنعت جهت اعلام و تکرار توصیه های بهداشتی در خصوص مقابله با کووید ۱۹
- نصب پوسترهای بهداشتی شستشوی دست ها ، نحوه صحیح پوشیدن و درآوردن لوازم حفاظت فردی ، آموزش راه های انتقال بیماری ، گندزدایی جهت آموزش در خصوص مقابلع با کووید ۱۹
- در ورودی کارگاه ها از علایم و هشدارهای تصویری درباره رعایت بهداشت و استفاده از وسایل حفاظت فردی بهره بگیرید
- در صورت امکان ارسال پیامک های آموزشی به گوشی های همراه
- در صورت امکان استفاده از صفحه نمایشی جهت پخش پیام ها و تصاویر آموزشی
- معرفی سامانه salamat.gov.ir ، سامانه ۱۹۰ جهت اعلام و ثبت شکایات بهداشتی و سامانه ۴۰۳۰ جهت دریافت مشاوره در زمینه بیماری کرونا
منبع : وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی
